Nguyên nhân gì gây nên khủng hoảng tài chính?

Xét trên góc nhìn hạn hẹp, cuộc khủng hoảng nguồn vốn toàn cầu 2008 là một cuộc khủng hoảng chưa từng có tiền lệ. Đây là kết quả của rất nhiều rối rắm đã tích trữ qua thời gian: các ngân hàng không được kiểm soát nghiêm ngặt, các sản phẩm nguồn đầu tư quá ư phức tạp, những mối quan hệ chằng chịt và sự phình to tới mất giữ vững của thị trường bất động sản.

• Kinh nghiệm môi giới bất động sản tốt để có khách hàng
• Các khu đất vàng của Sabeco và Habeco
• Lần đầu báo lỗ của đại gia sân bay

Chưa bao giờ nhân loại chứng kiến các nhân tố ấy liên kết lại với nhau, nhưng không khách hàng nào có thể phủ nhận được con đường đi từ những quyết định siêu giả mạo hiểm đến tình cảnh hoạt động mua bán tài chính rung lắc đã trở nên quá không xa lạ. Từ những sinh viên đang tìm hiểu về khủng hoảng nhà băng Mỹ trong thế kỷ 10 cho đến những chủ đầu tư vẫn nhớ như in nỗi đau của châu Á công đoạn cuối những năm 1990, đông đảo đều đi thông thường một đoạn đường ấy.

Chẳng có cuộc khủng hoảng nào giống cuộc khủng hoảng nào, nhưng khủng hoảng xảy ra thường xuyên tới nỗi chúng ta có thể đoán được những khuynh hướng đã trở nên quá rõ ràng. Vậy thì, yếu tố gì gây nên khủng hoảng vốn đầu tư?

Bắt đầu từ việc xem xét cách mà các công ty đầu tư, Minsky cho rằng có 3 loại cấu trúc tài chính. Loại thứ nhất là phòng hộ, cũng là loại an toàn nhất: các công ty có thể hoàn trả nợ bằng lợi nhuận. Họ hạn chế đi vay mượn và có lợi nhuận tốt.

Loại thứ hai là đầu tư, là loại rủi ro hơn một chút: các tổ chức kinh doanh có đủ kỹ năng trả lãi vay nhưng phải đảo nợ gốc, tức thị sử dụng một khoản vay mới để trả gốc khoản mượn cũ. Mô phỏng này hoạt động suôn sẻ trong vấn đề kiện tầm thường nhưng sẽ chạm mặt rối rắm khi kinh tế lao dốc.

Cuối cùng và cũng nguy hiểm nhất là mô phỏng Ponzi. Khi đó lãi không đủ để trả cả nợ và lợi nhuận, các doanh nghiệp đang đánh cược rằng giá tài sản của họ sẽ tăng còn nếu như không thì họ sẽ gặp mặt rắc rối.

Minsky đã có một cái nhìn thâm thúy và thấu đáo, nhưng Áp dụng lý thuyết này như thế nào lại là chuyện khác. Phổ thông năm nay toán học dường như đã trở thành ngôn ngữ của kinh tế học, và cách thức tiếp xúc định tính của Minsky khiến ông đứng ngoài cuộc chơi.

Còn đối với các nhà hoạch định chính sách, bài học từ Minsky là họ luôn phải cảnh giác, đặc biệt khi mọi thứ đều đang tình tiết tốt. Vấn đề này cũng lý giải tại sao trong một số năm cách đây không lâu quả đât lại náo nức với chế độ cẩn trọng vĩ mô (macro prudential), Chẳng hạn như ép các nhà băng phải tăng tỷ trọng an ninh vốn tối thiểu.

Dẫu vậy, giống như Minsky đã nói: khi thời gian yên bình càng kéo dài, lời cảnh báo của ông ngày càng bị đẩy sâu hơn vào quá khứ.

Theo Cafef.vn