Đi sâu về số nợ khổng lồ của Trung Quốc

Thời điểm vừa mới đây, có rộng rãi nhà đầu tư nổi tiếng nhân loại đã công bố cảnh báo về núi nợ mập mạp mà Trung Quốc đang phải gánh. George Soros còn so sánh TQuốc bây chừ giống như những gì Mỹ đã trải qua trước thềm khủng hoảng tài chính 2008. “Khủng hoảng ở Mỹ cũng được tạo ra bởi phát triển nguồn vốn vay quá nóng và không vững bền”, Soros phát biểu hồi bốn tháng.

• Theo cách tính thuế mới, giá xăng tăng thêm 200 đồng/lít
• Ngăn chặn việc đầu cơ vào nhà ở, nhà chung cư
• Cuộc đi "săn" của các nhà đầu tư ngoại

Tới tháng 5, khi được hỏi về nợ của Trung Quốc, CEO Laurence Fink của quỹ đầu tư BlackRock nghĩ rằng toàn bộ chúng ta đều phải lúng túng về TQuốc dù ông vẫn có cái nhìn lạc quan trong dài hạn.

Tháng 6, ngân hàng Goldman Sachs tung ra lên tiếng cảnh báo về hệ thống ngân hàng ngầm và những không may của hệ thống tín dụng China.

Trên thực tại, phổ thông lĩnh vực của nền kinh tế China đã lâm tham gia nợ nần nguy hiểm, khác biệt là sau khủng hoảng tài chính toàn cầu. 10 năm qua, tổng nợ lớn mạnh tới 465%, từ mức 160% trong năm 2005 lên đến 247% GDP tham gia năm ngoái.

Bloomberg Intelligence phân nợ của TQuốc thành 4 loại: nợ của nhà băng, nợ công ty, nợ Chính phủ và nợ của các hộ mái ấm. Nợ của các ngân hàng đã giảm nhẹ khi đặt trong tương quan so sánh với diện tích nền kinh tế, khi mà nợ của các đơn vị đã đẩy mạnh, trong khoảng mức 105% GDP lên 165% GDP. Nợ Chính phủ tương đương 22% GDP trong khi nợ của các hộ mái ấm cũng tăng khá mạnh lên mức hơn 40% GDP.

Dù đẩy mạnh, nợ của các hộ mái ấm China vẫn thấp hơn đáng kể so với của Mỹ trong giai đoạn trước khủng hoảng nợ dưới chuẩn. Tham gia thời cực điểm năm 2007, tỷ lệ ở Mỹ là gần 100% GDP. Hơn nữa, nợ gia đình ở TQuốc vững bền hơn vì tỷ trọng dè xẻn trong dân chúng rất lớn, lớn gấp đôi so với số nợ. Tính đến cuối năm 2015, lượng tiền gửi đạt khoảng 55.000 tỷ quần chúng. # tệ (tương đương 8.400 tỷ đô la), so với số nợ 27.400 tỷ dân chúng tệ.

Một điểm khác lạ nữa giữa TQuốc ngày nay và Mỹ dưới thời bong bóng nợ là các hộ gia đình khó khăn có thể gây nên khủng hoảng nguồn vốn với những khoản mượn thế chấp. Ví như giá nhà có giảm 50% thì cũng không thể gây rối rắm cho các khoản vay thế chấp.

Tương tự ví như khủng hoảng nợ xảy ra, cỗi nguồn sẽ đến từ khối doanh nghiệp và các chủ nợ chính của chúng – các nhà băng. Thị trường trái phiếu Trung Quốc đã xuất hiện những dấu hiệu bít tất tay. Tính tới ngày 30/6 có tổng cộng 17 vụ phá sản, phổ quát hơn gấp 3 lần so với cả năm 2015. Điều này còn làm lợi suất trái phiếu tăng cao và những đợt phát hành mới bị hoãn lại.

Không may nguồn hỗ trợ không phân bổ đều giữa các ngành. Các công ty năng lượng và khai khoáng có kĩ năng trả nợ thấp nhất. Trái lại, ngành nghề y tế, công nghiệp thông tin và dịch vụ viễn thông có tình hình tài chính mạnh bạo hơn.

Theo IMF, dù phải gánh phổ biến nợ, trung bình tỷ trọng đòn bẩy của các công ty trung Quốc chẳng hề là cao. Kể trong khoảng 2006, các đơn vị niêm yết không thuộc khối doanh nghiệp nhà nước đã giảm tỷ lệ nợ nhàng nhàng xuống còn 55% vốn cổ hủ phần rộng rãi. Đương nhiên tỷ lệ ở khối DNNN vẫn giữ nguyên ở mức 110%.

Hoạt động mua bán China có một điểm khác lạ rất lớn so với các nước khác. Phổ quát tổ chức lớn và tất cả toàn thể các ngân hàng lớn của nước này thuộc chiếm hữu của nhà nước. Nói cách thức khác, con nợ và chủ nợ có cùng một chủ chiếm hữu. Bởi vậy Trung Quốc cũng có cách hành xử rất khác với nợ. Các vùng duyên hải giàu sang hơn nhờ lĩnh vực công nghiệp phát hành có thể gánh nợ cho những vùng có năng lực tài chính thấp nặng nợ hay các nhà băng sẽ gánh vác nợ cho các công ty lớn. Sau cuối thì nợ sẽ được Chính phủ gánh vác dưới dạng chi phí cho trợ cấp phường hội. TQuốc cũng đang dần tạo dựng cửa thị trường chứng khoán, do vậy nước này có thể lôi cuốn được nhiều vốn hơn để giải quyết các nghĩa vụ nợ.

Dẫu vậy không phải là không có điều gì nguy hiểm. Nền kinh tế lớn thứ nhị nhân loại đang giảm tốc và cần một cuộc đại phẫu. Trong công đoạn ấy sẽ có người thắng và kẻ thua. Chuỗi hệ thống ngân hàng ngầm cũng là một rủi ro lớn mà chắc chắn Chính phủ TQuốc sẽ không thể vận dụng lại những giải pháp xưa cũ để khắc phục điều bởi so với quá khứ thì nền kinh tế đã lớn hơn và tinh vi hơn hồ hết.

May mắn là Trung Quốc có tỷ lệ dè xẻn rất cao, thị trường vốn cũng như chuỗi hệ thống ngân hàng vẫn nằm trong bàn tay giữ vững của Chính phủ. Dường như đó, các ngân hàng niêm yết có tỷ lệ an toàn vốn cao, khác với các nhà băng Mỹ phụ thuộc nặng nài nỉ vào tài chính ngắn hạn.

Những phân tích trên cho thấy TQuốc khó khăn có thể thổi bùng lên khủng hoảng vốn đầu tư toàn cầu, ít ra là trong ngắn hạn. Còn câu tư vấn cho dài hạn sẽ dựa vào tham gia các giải pháp cải tổ mà Trung Quốc sẽ chấp hành trong thời gian sắp đến.

Theo Cafef.vn